Kto sięgnął po literacki laur? Nagroda Kazaneckiego 2024 przyznana [zdjęcia]

Nagroda Kazaneckiego jest przyznawana żyjącym twórcom związanym ze środowiskiem artystycznym Białegostoku lub tym, którzy pochodzą z tego miasta, albo ich twórczość jest związana z miastem i regionem i których książki wydano w Białymstoku. Nagroda przyznawana jest w dwóch kategoriach: za najlepszą książkę spośród wszystkich gatunków literackich oraz za najlepszy ogólnopolski poetycki debiut roku.

W tym roku do nagrody zgłoszono ponad 80 pozycji, sześć z nich otrzymało nominacje. Nazwiska laureatów ogłoszono w niedzielę wieczorem (27.04) podczas uroczystej gali.

- Dzieje się historia po raz 34. - mówił podczas gali prezydent Białegostoku Tadeusz Truskolaski. Nawiązując do symbolu nagrody - pegaza, powiedział, że "latające słowa" to przede wszystkim poezja, a - jeśli chodzi o prozę - to dużo było o historii, o tym, żeby "pamiętać troszkę o inności Podlasia, pamiętać o mniejszościach". Podkreślił, że w każdej edycji nagrody pokazywana jest odmienność tego regionu, która jest bardzo ważna i ubogacająca codzienną kulturę.

"Chipsy dla gości" - opowieść o codzienności podszytej dziwnością

Przewodnicząca kapituły nagrody Katarzyna Sawicka-Mierzyńska mówiła jeszcze przed wręczeniem nagrody, że kapituła nie miała łatwego wyboru w tym roku, jeśli chodzi o najlepszą książkę, natomiast jednogłośnie wybrała debiut poetycki.

Zbiór opowiadań "Chipsy dla gości" Natalki Suszczyńskiej kapituła nagrodziła - jak napisano w uzasadnieniu - "za liryczne uchwycenie codzienności i podszytej grozą i dziwnością". Sawicka-Mierzyńska, przybliżając tę książkę, mówiła, że świat, który wyłania się z tych opowiadań, choć bywa zabawny i fantazyjny, to wypełniają go bohaterowie, którzy zmagają się z poczuciem pustki, alienacji czy trudnościami w relacjach.

Suszczyńska, która kilka lat temu była nominowana do nagrody Kazaneckiego za książę "Dropie", odbierając nagrodę, dziękowała poszczególnym osobom, mówiła, że to ważny dla niej wieczór.

W tej kategorii nominowane też były dwa reportaże: "Kamienie musiały polecieć. Wymazywana przeszłość Podlasia" Anety Prymaki-Oniszk (laureatki Nagrody Kazaneckiego za książkę "Bieżeństwo 1915. Zapomniani uchodźcy") oraz "Zaśnięcie Anisy. Opowieść o polskich starowierach" Katarzyny Roman-Rawskiej.

Debiut, który śpiewa o utraconej przyszłości

Po raz szósty przyznano nagrodę za ogólnopolski poetycki debiut roku. Trafił on do Soni Nowackiej za tomik "Saros", który kapituła nagrodziła "za syntezę motywów i lęków teraźniejszości". Sawicka-Mierzyńska, mówiąc o tej pozycji, wskazała, że poetka "śpiewa pieśń o świecie, któremu odebrano przyszłość".

Nowacka, odbierając nagrodę, zaprosiła na scenę pozostałych nominowanych w tej kategorii i we wspólnym oświadczeniu, które powstało jeszcze przed galą, wskazali, że "nagroda ta stwarza jedną z niewielu przestrzeni w Polsce pozwalających na docenienie nowej poezji poza logiką warunków rynkowych". Podkreślili, że od lat trwa dyskusja o wynagrodzeniu literatów, a także systemie nagród literackich, dlatego postanowili podzielić się nagrodą po równo, bo - jak podkreślili - wszystkie nominowane książki są "efektem talentu i wieloletniej pracy (...), zaś tytuł laureata stanowi osobne, szczególne wyróżnienie".

W kategorii za poetycki debiut nominowani zostali także: Aleksandra Górecka za "Reguła trzech" oraz Rafał Wawrzyńczyk za "Dziecko na głowie króla".

Wysokość nagrody za książkę roku wynosi 25 tys. zł, natomiast za debiut poetycki - 15 tys. zł.

Tradycja nagrody Kazaneckiego

Nagroda Kazaneckiego przyznawana jest od 1991 roku. W ubiegłym roku nagrodę otrzymało trzech twórców - Mikołaj Grynberg za reportaż "Jezus umarł w Polsce", Justyna Kulikowska za poemat "Obóz zabaw" oraz Joanna Łępicka za debiut poetycki "Zeszyt ćwiczeń". Wśród dotychczasowych laureatów nagrody są m.in.: Mira Łuksza, Anna Kamińska, Aneta Prymaka-Oniszk, Ignacy Karpowicz, Jan Leończuk, Edward Redliński, Katarzyna Ewa Zdanowicz, Anna Sołbut, Krzysztof Czyżewski, Piotr Janicki, Agnieszka Pajączkowska i Andrzej Stasiuk.

Nagroda im. Kazaneckiego przyznawana jest żyjącym twórcom związanym ze środowiskiem artystycznym Białegostoku lub tym, którzy pochodzą z tego miasta, albo ich twórczość jest związana z miastem i regionem i których książki wydano w Białymstoku. Patron - Wiesław Kazanecki (1939-89), to urodzony w Białymstoku poeta, prozaik i publicysta. Debiutował w 1959 roku. Pierwszy zbiór wierszy pt. "Kamień na kamieniu" opublikował w 1964 r.

Prawdziwym sukcesem poety okazał się jednak dopiero wydany w 1969 roku tomik "Portret z nagonką". Krytycy pisali wówczas, że jego wiersze były "świadectwem zmagania się współczesnego poety z zachłanną rzeczywistością, która dawno utraciła swój wymiar etyczny". Pośmiertnie ukazały się m.in. jego "Poezje wybrane", "List na srebrne wesele", "Wiersze ostatnie".

źródło: PAP | red: zmj, sk