Premier zapowiada wprowadzenie stanu klęski żywiołowej

Wcześniej nie wprowadzano stanu klęski żywiołowej

Stan klęski żywiołowej nie został wprowadzony ani w czasie epidemii Covid-19, ani poprzednich powodzi w 1997 i 2010 roku.

W ocenie szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego Jacka Siewiery "stan klęski żywiołowej jest właściwym krokiem do uruchomienia sił, środków i finansowania w ramach mechanizmu europejskiego RescUE".

RescUE to rezerwa europejskich zasobów w całości finansowana przez Unię Europejską. W skład rezerwy wchodzi flota samolotów gaśniczych i helikopterów, samolot do ewakuacji medycznej, zapas środków medycznych oraz szpitale polowe. Rezerwa rescUE zawiera też m.in. środki do zapewnienia schronienia, transportu, logistyki oraz dostaw energii elektrycznej.

Kto wprowadza stan klęski żywiołowej?

Zgodnie z Konstytucją w sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające, może zostać wprowadzony odpowiedni stan nadzwyczajny: stan wojenny, stan wyjątkowy lub stan klęski żywiołowej.

Zapowiedziany przez premiera stan klęski żywiołowej byłby trzecim stanem nadzwyczajnym wprowadzonym w Polsce po 1945 r. 13 grudnia 1981 roku na terenie całej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na mocy uchwały Rady Państwa i na wniosek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego wprowadzony został stan wojenny, nie był on jednak wprowadzony zgodnie z Konstytucją.

2 września 2021 roku na wniosek Rady Ministrów prezydent Andrzej Duda wprowadził stan wyjątkowy na części terytorium kraju wzdłuż granicy polsko-białoruskiej.

Do tej pory nie wprowadzono jednak stanu klęski żywiołowej, nawet w czasie epidemii Covid-19 ani poprzednich powodzi w 1997 i 2010 roku.

Zgodnie z ustawą o stanie klęski żywiołowej może być on wprowadzony, aby zapobiec skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia.

W czasie stanu klęski żywiołowej działaniami prowadzonymi w celu zapobiegania i usuwania skutków kierują - w zależności od terenu, jaki został objęty tym stanem - wójt burmistrz, prezydent miasta, starosta, wojewoda szef MSWiA lub inny minister. Minister jest zobowiązany do informowania na bieżąco prezydenta i premiera o skutkach klęski żywiołowej i działaniach podejmowanych w celu zapobiegania tym skutkom lub ich usunięcia.

Zniesienie stanu klęski żywiołowej również odbywa się w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, którym znosi ona ten stan na całym obszarze jego obowiązywania lub na części tego obszaru przed upływem czasu, na który został wprowadzony, jeżeli ustaną przyczyny jego wprowadzenia.

Co zmienia stan klęski żywiołowej?

Ustawa o stanie klęski żywiołowej określa możliwe ograniczenia wolności oraz praw człowieka i obywatela stosowane wobec osób zamieszkałych lub czasowo przebywających na obszarze, na którym stan klęski żywiołowej został wprowadzony.

Ograniczenia mogą dotyczyć również osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, mających siedzibę lub prowadzących działalność na danym obszarze.

Ograniczenia mogą polegać m.in. na zawieszeniu działalności określonych przedsiębiorców, nakazie lub zakazie prowadzenia działalności gospodarczej określonego rodzaju, nakazaniu pracodawcy oddelegowania pracowników do dyspozycji właściwego organu, reglamentacji zaopatrzenia, zakazie okresowego podwyższania cen na określone towary lub usługi czy nakazie stosowania ustalonych cen.

Nałożony może zostać obowiązek opróżnienia lub zabezpieczenia lokali mieszkalnych bądź innych pomieszczeń, dokonania przymusowych rozbiórek i wyburzeń budynków lub innych obiektów budowlanych.

Władze mogą wprowadzić nakaz ewakuacji w ustalonym czasie z określonych miejsc, obszarów i obiektów, a także nakaz lub zakaz przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach.

Zakazane może być organizowanie imprez masowych, przemieszczanie się w określony sposób oraz prowadzenie strajku. Bez zgody właściciela mogą być wykorzystane zarówno jego nieruchomości, jak również ruchomości.

Możliwe jest również ograniczenie lub odstąpienie od określonych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, o ile nie powoduje to bezpośredniego narażenia życia lub zdrowia pracownika.

Zalane miasta zamykają przedszkola, szkoły, sądy 

Krytyczna sytuacja powodziowa panuje w Nysie, w Kłodzku mieszkańcy nie mają wody w kranach, odcięty ma być gaz. Zalane miasta zamykają przedszkola, szkoły, sądy. Rząd przygotowuje pomoc finansową dla poszkodowanych i zamierza wprowadzić stan klęski żywiołowej.

Są trzy ofiary śmiertelne

Ciało kobiety znaleziono w zalanym budynku w Nowym Świętowie w gminie Głuchołazy. Jest to trzecia ofiara powodzi na południu Polski.
Wcześniej przy wezbranym potoku w Bielsku Białej znaleziono ciało 42-letniego mężczyzny. W powiecie kłodzkim natomiast jedna osoba utonęła w wezbranej rzece.

Krytyczna sytuacja panuje w Nysie. Po zwiększeniu zrzutu wody z Jeziora Nyskiego do Nysy Kłodzkiej woda zalewa ulice miasta. Według relacji widocznych w mediach społecznościowych w niedzielę po południu woda wdarła się też do szpitala powiatowego w Nysie. Nieprzejezdne są oba mosty, według lokalnych mediów miasto jest "odcięcie od świata". Burmistrz Nysy wezwał mieszkańców do samoewakuacji.

W Kłodzku po przerwaniu tamy w Stroniu Śląskim spiętrzona fala powodziowa przechodzi przez rzekę Białą Lądecką i wpada do Nysy Kłodzkiej, której poziom w Kłodzku gwałtownie się podniósł. Woda podnosi się w kolejnych miejscach mocno zalanego miasta.

Głębokość wody w zalanych kwartałach w centrum Kłodzka waha się od 50 cm do 1,5 metra. W mieście są miejscami nawet 2 metry wody, a wodowskaz na Nysie Kłodzkiej w Kłodzku wskazuje 684 cm.

W Kotlinie Kłodzkiej i Stroniu Śląskim śmigłowce ewakuują ludność - obecnie są to miejsca, które wymagają największego wsparcia - poinformował minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz. 

Do Stronia Śląskiego i Lądka Zdroju właściwie nie można dojechać; dostać się tam mogą jedynie służby ratunkowe.

Największy niepokój spośród pracujących obiektów hydrotechnicznych budzi obecnie zbiornik Jarnołtówek (w gm. Głuchołazy, woj. opolskie).

Rząd przygotowuje pomoc finansową dla poszkodowanych

Premier Donald Tusk zlecił ministrowi finansów przygotowanie środków na pomoc doraźną i usuwanie skutków powodzi. Wypłatę zasiłków koordynować będą wojewodowie, a wypłacać je będą gminy. 

Przedstawiciele rządu i służb powtarzają apele do mieszkańców zagrożonych terenów o zgodę na ewakuację. 

źródło: PAP | red: wsz