Muzeum Podlaskie odrestaurowało cenne XVI-wieczne starodruki: Biblię Brzeską i Biblię Huttera

Konserwacja dzieł z kolekcji Biblioteki Muzeum Podlaskiego była możliwa dzięki dotacji ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Biblia Brzeska to jeden z najcenniejszych starodruków

"To jeden z najważniejszych projektów, który zrealizowaliśmy w tym roku" - powiedział w środę (28.12) dyrektor Muzeum Podlaskiego w Białymstoku dr Waldemar Wilczewski. Podkreślił też wyjątkowość odrestaurowanych ksiąg w kolekcji muzeum, która skupia przede wszystkim XVIII-wieczne tzw. starodruki supraskie. Dodał, że przede wszystkim Biblia Brzeska to jeden z najcenniejszych starodruków.

Przede wszystkim Biblia Radziwiłłowska, czyli Biblia Brzeska to zabytek dużej klasy, bo bardzo niewiele egzemplarzy tej Biblii się zachowało. Stąd jest to rzadki druk i jeśli chodzi o kolekcję starodruków Muzeum Podlaskiego, to zdecydowanie ozdoba tej kolekcji. Natomiast Biblia Huttera to nieco innej klasy starodruk, ale też rzadki i w naszych zbiorach bardzo cenny - powiedział dr Waldemar Wilczewski.

Tylko 500 egzemplarzy Biblii Brzeskiej 

Biblia Brzeska - jak informuje na swojej stronie muzeum - ukazała się w Brześciu Litewskim (stąd jej nazwa) w 1563 roku w nakładzie 500 egzemplarzy, a dzieło zadedykowano królowi Zygmuntowi Augustowi. Biblia wydana została w języku polskim, ma zdobione strony, a oprawa wykonana jest z drewnianej okładziny obłożonej skórą.

Muzeum podkreśla, że Biblia Brzeska to wydawnictwo stosunkowo rzadkie. 

Większość jej nakładu sfinansowanego przez protestanta Mikołaja Radziwiłła "Czarnego" została wykupiona przez jego nawróconego na katolicyzm syna - Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła "Sierotkę" i spalona na wileńskim rynku. Ocalało zaledwie kilkadziesiąt egzemplarzy - podaje instytucja.

Zabytek z 1563 roku był "w bardzo złym stanie"

Waldemar Wilczewski powiedział, że Biblia Brzeska wymagała konserwacji, bo była "w bardzo złym stanie". Dodał, że uszkodzony był blok księgi, brakowało stron, a na innych były ubytki, zniszczona była oprawa. To wszystko zostało odrestaurowane, a ubytki uzupełnione.

Natomiast Biblia Hebrajska tzw. Biblia Huttera autorstwa Eliasa Huttera z 1587 roku była - jak mówił Wilczewski - w nieco lepszym stanie. Naprawy wymagała prawdopodobnie oryginalna XIX-wieczna drewniana oprawa.

Jak informuje muzeum, o unikatowości tej Biblii świadczy sposób użycia czcionek drukarskich, dzięki którym Hutter chciał ułatwić swoim studentom przyswojenie języka hebrajskiego i użył dwóch rodzajów czcionek: pustych i wypełnionych

W Polsce są dwa egzemplarze Biblii Huttera - jeden można podziwiać w Białymstoku 

Muzeum podaje, że na świecie zachowało się niewiele egzemplarzy Biblii Huttera, które znajdują się m.in. w Bibliotece Narodowej w Austrii, w Anglii oraz zbiorach prywatnych. W Polsce dwa egzemplarze różnych wariantów wydań znajdują się w Bibliotece Narodowej w Warszawie i jeden egzemplarz jest w posiadaniu Biblioteki Muzeum Podlaskiego w Białymstoku.

Muzeum zwraca też uwagę na szczególną wartość historyczną i kulturową posiadanego egzemplarza. Na stronie tytułowej znajduje się pieczęć prywatnego księgozbioru należącego do Mordechaja Gordona, który pochodził z zamożnej żydowskiej rodziny posiadającej kilka nieruchomości na terenie Białegostoku.

Na prace konserwatorskie muzeum pozyskało z resortu kultury łącznie ok. 120 tys. zł - poinformował Waldemar Wilczewski. Dodał, że w planach instytucji jest prezentacja odrestaurowanej Biblii Brzeskiej w ramach projektu "Zabytek miesiąca", kiedy dany obiekt z kolekcji muzeum można przez miesiąc oglądać w Ratuszu, głównej siedzibie Muzeum Podlaskiego w Białymstoku.

źródło: PAP | red: sk