"Jeśli ktoś był winny tragedii, to kierowcy". Sąd Najwyższy oddalił kasację prokuratury ws. katastrofy pod Jeżewem

Jeśli ktoś był winny tragedii, to kierowcy, a nie szefowie biura - uznał Sąd Najwyższy i w środę (8.06) oddalił kasację prokuratury w sprawie związanej z wypadkiem autokaru z licealistami koło Jeżewa z 2005 r.

Zginęło wtedy 13 osób, a ponad 40 było rannych. Chodzi o głośny, trwający 5 lat, proces właścicieli biura turystycznego, z którego wynajęto autokar. Początkowo postawiono im 76 zarzutów.

We wrześniu 2015 roku Sąd Okręgowy w Białymstoku podtrzymał wyrok sądu rejonowego i prawomocnie skazał małżonków Z. na kary więzienia w zawieszeniu i grzywny za przestępstwa związane z działalnością biura. Do ponownego rozpoznania w I instancji odesłał wątek sprawy związany z dokumentami.

Sąd: nie ma pewności, że kierowca miał atak padaczki

Zarówno sąd rejonowy, jak i sąd odwoławczy orzekły, że oskarżonym nie można zarzucić przyczynienia się do wypadku - a taki zarzut - jako najpoważniejszy - postawiła właścicielom biura prokuratura. Mieli zarzut sprowadzenia bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy drogowej. Według prokuratury, miało ono polegać na dopuszczeniu - bez wcześniejszych badań lekarskich potwierdzających brak takich przeciwwskazań - do pracy kierowców, którzy z powodów zdrowotnych nie powinni mieć uprawnień zawodowych do prowadzenia autokarów i ciężarówek. Już po katastrofie stwierdzono bowiem, że kierowca miał padaczkę, a jego zmiennik - cukrzycę.

Biorąc pod uwagę opinie biegłych różnych specjalności, Sąd Rejonowy w Białymstoku uznał, że nie można jednoznacznie przesądzić, iż kierowca prowadzący autokar miał atak padaczki wtedy, gdy doszło do wypadku. W postępowaniu odwoławczym SO również nie znalazł podstaw do odmiennej oceny tych dowodów.

Obrońca: właściciele biura nie mieli obowiązku wysyłać kierowców na badania

Dlatego w tym zakresie Prokuratura Okręgowa w Białymstoku złożyła do SN kasację na niekorzyść małżonków Z. Wnosiła o uchylenie wyroku i ponowny proces w SO. Śledczy uważali, że sąd odwoławczy nie rozpoznał części zarzutów i argumentów z ich apelacji co do wniosków z opinii biegłych, np. ws. zachowania kierowcy autokaru tuż przed wypadkiem - co mogło wskazywać na atak epilepsji lub nadpobudliwości nerwowej.

W środę (8.06) prok. Andrzej Pogorzelski z Prokuratury Krajowej poparł przed SN tę kasację. "Sąd II instancji nie odniósł się do zarzutów odwoławczych prokuratury" - mówił.

Za oddaleniem kasacji był obrońca oskarżonych, mec. Mikołaj Zdasiuk. Argumenty prokuratury uznał za polemikę z prawomocnymi ustaleniami sądu. Dowodził, że podsądni nie mieli obowiązku wysyłać kierowców na badania. Jak przypomniał, taką informację jeszcze przed sądem I instancji białostocki prokurator uzyskał z Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, gdy wystąpił tam z zapytaniem.

"Nie udowodniono oskarżonym zamiaru doprowadzenia do katastrofy"

SN oddalił kasację, którą uznał za oczywiście bezzasadną. - Obaj kierowcy zginęli. Jeśli ktoś był winny tej katastrofy, to był to prowadzący samochód, a nie osoby, które kierowców zatrudniły - mówił w ustnym uzasadnieniu postanowienia sędzia SN Józef Szewczyk.

Przyznał, że wprawdzie było błędem zachowanie właścicieli firmy, którzy nie skierowali przyjmowanych do pracy kierowców na badanie, a tylko przyjęli od nich ważne zaświadczenie o braku medycznych przeciwwskazań do kierowania pojazdami, ale poza tym, że taka praktyka z prawnego punktu widzenia była niewłaściwa, to nie można wyciągać z niej zbyt daleko idących wniosków - a takim byłoby przypisanie szefom firmy godzenia się na katastrofę.

- Nie udowodniono oskarżonym zamiaru doprowadzenia do katastrofy ani winy. Czy chcieli i godzili się na taki skutek? Na pewno nie. W polskim porządku prawnym musi występować związek między czynem i skutkiem. Czy można nazwać typowym następstwem nieskierowania na badanie lekarskie sprowadzeniem niebezpieczeństwa katastrofy - zdaniem SN na pewno nie - wyjaśniał sędzia Szewczyk.

"Powodem katastrofy była raczej brawura kierującego"

Jak dodał, z akt sprawy jasno wynika, że szefowie firmy nie wiedzieli o chorobie kierowców, a wręcz odwrotnie - mieli zaświadczenia o braku przeciwwskazań zdrowotnych. - Kierowcy ukrywali przed szefami swój stan zdrowia. Jeden z kierowców mógł nawet nie wiedzieć, że ma cukrzycę. Drugi kierowca chory na epilepsję swą chorobę ukrywał, bo chciał pracować - mówił sędzia.

Według SN nie ma też dowodu, że atak epilepsji kierowcy mógł być powodem katastrofy. - Raczej była to brawura kierującego, który rozpoczął manewr tzw. wyprzedzania na trzeciego i to ze zbyt dużą szybkością. Tak wynika z opinii biegłych i zeznań świadków - mówił sędzia, zamykając tę sprawę.

Pierwszy proces w tej sprawie zakończył się w 2009 r.

Do wypadku doszło 30 września 2005 r. pod Jeżewem na trasie Białystok-Warszawa. W zderzeniu autokaru z ciężarową lawetą zginęło dziesięcioro uczniów - białostockich maturzystów jadących do Częstochowy, dwaj kierowcy autokaru (prowadzący pojazd i jego zmiennik) oraz kierowca lawety; 42 osoby zostały ranne. Do zderzenia doszło na pasie ruchu lawety, w czasie ryzykownego manewru wyprzedzania podjętego przez kierowcę autokaru. Po zderzeniu autokar spłonął.

Postępowanie wobec właścicieli biura to drugi proces po tej katastrofie. Pierwszy zakończył się w 2009 r. Oskarżonych było wówczas 8 osób, m.in. lekarka, która wydała kierowcy autokaru zaświadczenie o zdolności do pracy. Zapadło wtedy 6 wyroków skazujących w zawieszeniu. Lekarka broniła się argumentem, że kierowca ukrywał, iż ma epilepsję. Skazana została m.in. na czasowy zakaz wykonywania zawodu. Sąd przyjął jednak, że między jej zaniedbaniami a wypadkiem nie było związku przyczynowo-skutkowego. (PAP, oprac. zmj)

Zobacz też:
Region: Prokuratura chce kasacji ws. wypadku autokaru z licealistami